Levenskunst
‘Eindelijk stierf hij toen zijn dood, de moeilijke dood.’
– Jens Peter Jacobsen
In een stuk over een boek van Frigyes Karinthy over zijn hersentumor verwees ik naar het feit dat er een heel genre is ontstaan rond autobiografische boeken over ziektes, en dus de dood. Niet helemaal vergelijkbaar – een ziekte is moeilijk op te vatten als een misdaad tegen de mensheid –, maar qua receptie is er een beetje hetzelfde aan de hand met ooggetuigenverslagen over het concentratiekamp: kun je die nog wel langs de esthetische meetlat leggen? Zo zijn de bekende stukken van Pieter Steinz over de boeken die hij herlas op zijn ziekbed en de tekeningen erbij niet voor mij gemaakt, ze zijn me te oppervlakkig, maar iemand die ziek is, moet vooral doen waar hij zin in heeft, al lijkt me het geklap bij De Wereld Draait Door de nagel aan je doodskist. (meer…)